Jeśli czytasz ten tekst, to znaczy, że Ty lub ktoś z Twojego najbliższego otoczenia zmaga się z bólem kolana. Być może zmiany zwyrodnieniowe w stawie kolanowym są już tak zaawansowane, że nie obędzie się bez operacji i wszczepienia endoprotezy. W takiej sytuacji na pewno towarzyszy Ci sporo obaw. Każda, nawet najmniejsza ingerencja w ciało to przecież ryzyko. To zrozumiałe, że masz pewne wątpliwości. W tym artykule postaramy się je rozwiać. Wyjaśnimy Ci, jak wygląda endoproteza kolana i czego powinieneś spodziewać się po samej operacji. Podpowiemy Ci też, co zrobić, by szybciej przywrócić sprawność stawu po zabiegu.
Kiedy wstawia się endoprotezę?
Zacznijmy od tego, że endoproteza stawu kolanowego to ostatnia linia leczenia. Przeprowadza się ją dopiero wtedy, gdy inne – mniej inwazyjne – metody leczenia zawiodą. Zazwyczaj zaczyna się od metod farmakologicznych oraz rehabilitacji. Przy niewielkich zwyrodnieniach są one wystarczające i mogą zmniejszyć dolegliwości bólowe. Najczęściej podaje się:
- glukozaminę,
- siarczan chondroityny (często w duecie z glukozaminą),
- osocze bogatopłytkowe (PRP),
- kwas hialuronowy,
- preparat Orthokine,
- blokadę dostawową (czyli steryd z lekiem przeciwbólowym).
Leczenie farmakologiczne może spowolnić postęp schorzenia, ale nie wyleczy całkowicie zwyrodnienia stawów. Kolejnymi problemami są: styl życia, ewentualne urazy i uwarunkowania genetyczne. To właśnie te trzy aspekty mogą zmniejszać skuteczność leczenia i rehabilitacji. Jeśli one rzeczywiście nie działają, a pacjent wciąż odczuwa ból, to trzeba sięgnąć po inne rozwiązanie – operację kolana.
Zwyrodnienie stawu
Podstawową przyczyną wstawienia endoprotezy stawu kolanowego jest jego zwyrodnienie. Ma ono miejsce, gdy chrząstka stawowa ulega uszkodzeniu lub degradacji. Z czasem może nawet zużyć się całkowicie. Ostatecznie nie jest więc w stanie odpowiednio amortyzować stawu, który ma zapewniać gładki ruch kości udowej i piszczelowej.
Skoro nie ma chrząstki, która amortyzuje ruch, to kości zaczynają się o siebie ocierać. Dwie trące o siebie powierzchnie stają się szorstkie i chropowate, bo kaleczą siebie nawzajem. Właśnie to powoduje reakcję zapalną. To z kolei jest równoznaczne z bólem i sztywnieniem kolana. Najczęściej są one odczuwane przy wchodzeniu po schodach i wzmożonej aktywności. Sztywnienie kolana może być szczególnie silne po długim bezruchu np. po kilkugodzinnym śnie. Cechą charakterystyczną jest też trzeszczenie kolan.
Jeśli zaobserwowałeś u siebie takie objawy, to wcale nie jest równoznaczne z tym, że potrzebujesz operacji. W niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne oraz konsekwentnie prowadzona rehabilitacja mogą pomóc pozbyć się bólu, oraz zmniejszyć sztywność kolana. Wszystko zależy od tego, na jak zaawansowanym etapie jest choroba.
Dwa typy endoprotezoplatyki
Endoprotezoplastyka stawu kolanowego dzieli się na dwa typy – całkowitą i częściową. W pierwszym wypadku mówimy o wymianie całego stawu i zastąpienie go protezą. W przypadku częściowej endoprotezy stawu kolanowego wymienia się wyłącznie uszkodzony element kolana (jedną część stawu). Dobór endoprotezy odbywa się na podstawie oceny stanu stawu. Częściej jednak dochodzi do wszczepienia całkowitej endoprotezy. Operacja odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Zazwyczaj trwa od 90 do 120 minut. Jeśli obyło się bez powikłań, to pacjent po tygodniu może wrócić do domu. Trzeba jednak zaznaczyć, że wstawienie endoprotezy nie jest końcem leczenia. To dopiero początek rehabilitacji, od której zależy to, jak szybko i w jakim stopniu pacjent wróci do sprawności. Korzystanie z nowoczesnych rozwiązań, takich jak szyny CPM może w znacznym stopniu skrócić czas potrzebny do regeneracji chrząstki oraz ograniczyć sztywnienie kolana.