Osteotomia korekcyjna jest jednym z zabiegów chirurgicznych stosowanych w leczeniu deformacji kości, zwłaszcza w obrębie stawów, takich jak kolano czy biodro.
Polega na celowym przecięciu kości, a następnie ustawieniu jej w nowej, poprawnej pozycji, co pozwala na korektę wadliwego ustawienia stawu lub poprawę biomechaniki ruchu. Ten rodzaj operacji jest często stosowany u pacjentów, u których inne metody leczenia, takie jak farmakoterapia czy fizjoterapia, nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. W niniejszym artykule przybliżymy, czym dokładnie jest osteotomia korekcyjna, jakie są jej wskazania oraz jak wygląda proces rehabilitacji po zabiegu.
Wskazania do przeprowadzenia osteotomii korekcyjnej
Osteotomia korekcyjna jest najczęściej wskazana u pacjentów z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi stawów, w szczególności kolan i bioder. Deformacje osi kończyn dolnych, takie jak koślawość lub szpotawość kolan, mogą prowadzić do nierównomiernego obciążenia stawu, co z czasem skutkuje postępującą degradacją chrząstki stawowej. W takich przypadkach osteotomia może pomóc w rozłożeniu obciążenia na staw bardziej równomiernie, co z kolei zmniejsza ból i spowalnia proces degeneracyjny.
Kolejnym wskazaniem do wykonania osteotomii korekcyjnej jest dysplazja stawu biodrowego, czyli nieprawidłowe ukształtowanie stawu biodrowego, które prowadzi do niestabilności i bolesnych dolegliwości. U młodszych pacjentów, u których istnieje ryzyko dalszego pogłębiania się deformacji, osteotomia korekcyjna pozwala na poprawę ustawienia stawu, co zapobiega rozwojowi zmian zwyrodnieniowych w przyszłości.
Zabieg ten jest również stosowany u osób po urazach, w wyniku których doszło do wadliwego zrośnięcia się kości. Poprzez osteotomię możliwe jest przywrócenie prawidłowej osi kończyny, co ma kluczowe znaczenie dla funkcji stawu i ogólnej biomechaniki ruchu.
Przebieg zabiegu osteotomii korekcyjnej
Przeprowadzenie osteotomii korekcyjnej wymaga starannego zaplanowania, które zaczyna się od dokładnej diagnostyki pacjenta. Przed zabiegiem wykonuje się szczegółowe badania obrazowe, takie jak rentgen, rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa, aby precyzyjnie określić rodzaj i stopień deformacji oraz zaplanować najlepszą strategię korekcji. Na podstawie tych obrazów chirurg ortopeda ustala miejsce, w którym kość zostanie przecięta, oraz sposób jej korekty, z uwzględnieniem biomechanicznych potrzeb pacjenta.
Sam zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym, w zależności od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. W trakcie operacji chirurg precyzyjnie przecina kość w wyznaczonym miejscu, a następnie ustawia ją w odpowiedniej, skorygowanej pozycji. W zależności od typu osteotomii, w celu stabilizacji kości mogą być używane specjalne płytki, śruby lub inne implanty, które zapewniają prawidłowe zrośnięcie się kości w nowej pozycji. Często stosowane są również techniki minimalnie inwazyjne, które zmniejszają uraz operacyjny, przyspieszając tym samym proces gojenia. Czas trwania zabiegu może wynosić od jednej do trzech godzin, w zależności od stopnia skomplikowania deformacji i zastosowanej techniki operacyjnej.
Rehabilitacja po osteotomii korekcyjnej
Proces rehabilitacji po osteotomii korekcyjnej jest kluczowym elementem, który decyduje o ostatecznym sukcesie zabiegu. Wczesna mobilizacja stawu oraz odpowiednie ćwiczenia fizjoterapeutyczne są niezbędne, aby przywrócić pełną funkcję stawu i zapobiec powikłaniom, takim jak zrosty, przykurcze czy osłabienie mięśni.
Już na drugi dzień po zabiegu pacjent rozpoczyna delikatne ćwiczenia bierne, które mają na celu mobilizację stawu i poprawę krążenia. W tym kontekście niezwykle pomocna jest terapia z wykorzystaniem szyny CPM (Continuous Passive Motion), która umożliwia kontrolowane, bezpieczne ruchy w stawie bez angażowania mięśni.
Osteotomia korekcyjna często wymaga stopniowego zwiększania zakresu ruchu, co jest kluczowe dla utrzymania pełnej mobilności stawu.
W kolejnych tygodniach rehabilitacja skupia się na wzmacnianiu mięśni oraz przywracaniu prawidłowego wzorca chodu. Ćwiczenia izometryczne, a następnie bardziej zaawansowane formy treningu funkcjonalnego, pomagają w odbudowie siły mięśniowej oraz stabilizacji stawu. Osteotomia korekcyjna wymaga również dbałości o prawidłowe obciążanie kończyny – w początkowych tygodniach pacjent porusza się o kulach, stopniowo zwiększając nacisk na operowaną nogę.
Długoterminowe efekty i powrót do aktywności
Ostateczne efekty zabiegu osteotomii korekcyjnej widoczne są po kilku miesiącach, jednak pełny powrót do aktywności fizycznej może zająć nawet rok. Ważne jest, aby pacjent ściśle współpracował z fizjoterapeutą oraz przestrzegał zaleceń dotyczących ćwiczeń i obciążania stawu. Rehabilitacja po osteotomii korekcyjnej to proces długotrwały, ale kluczowy dla uzyskania optymalnych rezultatów.
Podsumowując, osteotomia korekcyjna jest skutecznym zabiegiem w przypadku deformacji kości i stawów, które powodują ból i ograniczenie funkcji. Odpowiednio przeprowadzony proces rehabilitacji pozwala na pełne wykorzystanie efektów operacji, przywracając pacjentowi komfort życia i sprawność fizyczną.
